คลินิกแพทย์แผนจีนเคลื่อนที่ในไทย: สะพานแห่งสุขภาพและวัฒนธรรม
ในช่วงปลายฤดูใบไม้ร่วงปี 2024 กิจกรรมการกุศลด้านการแพทย์ข้ามพรมแดนได้เกิดขึ้นอย่างเงียบๆ ในจังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย ทีมผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์แผนจีนจากมณฑลซานตง ประเทศจีน ได้ลงพื้นที่ชุมชนในท้องถิ่นเพื่อให้บริการตรวจรักษาฟรีแก่ชาวไทยนับพัน ภายใต้หัวข้อ “ปัญญาตะวันออก สุขภาพไร้พรมแดน” คลินิกเคลื่อนที่นี้ไม่เพียงช่วยบรรเทาความทุกข์จากโรคภัยของประชาชนในพื้นที่ แต่ยังกลายเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างจีนและไทย
1. ที่มา: การเริ่มต้นและการหยั่งรากของแพทย์แผนจีนในไทย
ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมทางการแพทย์ดั้งเดิมที่แข็งแกร่ง และในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การยอมรับแพทย์แผนจีนก็เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ในปี 2019 กระทรวงสาธารณสุขของไทยได้บรรจุแพทย์แผนจีนเข้าในระบบการแพทย์ทางเลือกอย่างเป็นทางการ ทำให้มีการเปิดคลินิกแพทย์แผนจีนในกรุงเทพฯ เชียงใหม่ และเมืองอื่นๆ
คลินิกเคลื่อนที่ในครั้งนี้ได้รับการริเริ่มโดย มูลนิธิกิจการในเอเชีย และ คริสตจักรสันกลาง สังกัดภายใต้ สหกิจคริสเตียนแห่งประเทศไทย (EFT) โดยได้เชิญทีมแพทย์แผนจีนผู้เชี่ยวชาญ 15 คนจาก Shandong Shengdao ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้าน ฝังเข็ม, กัวซา (ขูดพิษ), และครอบแก้ว จุดประสงค์ของโครงการนี้คือการแสดงให้เห็นถึงคุณค่าที่เป็นเอกลักษณ์ของแพทย์แผนจีนผ่านการปฏิบัติจริง
2. บรรยากาศที่คลินิก: การรักษาด้วยศาสตร์สามประสาน
พื้นที่ตรวจรักษาชั่วคราวถูกตั้งขึ้นที่ เชียงใหม่ เชียงราย และแม่ฮ่องสอน โดยมีประชาชนเข้าคิวรอตั้งแต่เช้าตรู่ หลายคนที่เป็นโรค ข้ออักเสบ ไหล่ติด และเอ็นข้อมืออักเสบ แสดงความตื่นเต้นหลังจากได้รับการฝังเข็ม โดยกล่าวว่า “เข็มเล็กๆ เหล่านี้ได้ผลดีกว่ายาแก้ปวดเสียอีก!”
สถิติระบุว่า ตลอด 15 วันของคลินิกเคลื่อนที่ มีผู้เข้ารับการตรวจรักษากว่า 1,500 คน โดยกลุ่มโรคที่ได้รับการรักษามากที่สุด ได้แก่
โรคปวดเรื้อรัง (80%)
โรคทางเดินหายใจ (15%)
ภาวะสุขภาพกึ่งปกติ (5%)
ทีมแพทย์ได้นำเสนอการรักษาแบบ “ศาสตร์สามประสาน” ซึ่งเป็นการผสมผสาน ฝังเข็ม, กัวซา และครอบแก้ว เพื่อบรรเทาความเจ็บปวด โดยใช้เทคนิคที่เรียบง่ายแต่ได้ผลดี จนได้รับคำชื่นชมจากบุคลากรทางการแพทย์ในท้องถิ่น
3. ความสอดคล้องทางวัฒนธรรม: จากการรักษาสู่การป้องกันโรค
นอกเหนือจากบริการตรวจรักษาแล้ว ทีมแพทย์ยังได้จัด เวิร์กช็อปวัฒนธรรมแพทย์แผนจีน ซึ่งประกอบด้วย
คลาสสุขภาพและการดูแลร่างกาย: ฝึกกดจุดอย่างง่ายเพื่อกระตุ้นพลังงานในร่างกาย
นิทรรศการสมุนไพรและอาหารบำรุงสุขภาพ: นำเสนอเก๋ากี้และมันเทศจากจีนควบคู่ไปกับขมิ้นและตะไคร้จากไทย
โซนทดลองจับชีพจร: อาสาสมัครหนุ่มสาวต่างประหลาดใจที่ “เพียงใช้นิ้วสามนิ้วก็สามารถอ่านรหัสสุขภาพของร่างกายได้!”
ดร.สุพาลา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยการแพทย์แผนไทย กล่าวว่า “แนวคิด ‘ฟ้ากับคนเป็นหนึ่งเดียว’ ของแพทย์แผนจีน มีความคล้ายคลึงกับการแพทย์แผนไทย นี่เป็นจุดร่วมที่สำคัญในการขยายความร่วมมือระหว่างสองประเทศ”
4. โครงการเมล็ดพันธุ์: การพัฒนาบุคลากรแพทย์แผนจีนในไทย
ในระหว่างการให้บริการคลินิกเคลื่อนที่ จีนและไทยได้บรรลุข้อตกลงในการร่วมกันเปิดโครงการ “บันทึกความเข้าใจว่าด้วยการพัฒนาบุคลากรแพทย์แผนดั้งเดิม” โดยในช่วงสามปีข้างหน้า จีนจะฝึกอบรมแพทย์แผนจีนในไทยจำนวน 1,000 คน พร้อมวางแผนเปิดหลักสูตรวิชาเลือกเกี่ยวกับแพทย์แผนจีนในมหาวิทยาลัย
5. แรงบันดาลใจจากภูมิปัญญาดั้งเดิมสู่ยุคสมัยใหม่
โครงการด้านการแพทย์นี้ได้รับความสนใจจากหลายภาคส่วน:
ระดับนโยบาย: กระทรวงสาธารณสุขของไทยกำลังพิจารณานำการฝังเข็มเข้าสู่ระบบประกันสุขภาพ
ด้านวิชาการ: มีการเริ่มต้นโครงการก่อตั้ง “สถาบันแพทย์แผนจีน”
เสียงตอบรับจากประชาชน: 72% ของผู้ตอบแบบสอบถามระบุว่าพวกเขาสนใจลองใช้แพทย์แผนจีนในการดูแลสุขภาพ
ดังที่กงสุลใหญ่จีนประจำเชียงใหม่กล่าวว่า “เมื่อการนวดแผนไทยได้พบกับการนวดทุยหนาของแพทย์แผนจีน เมื่อซุปต้มยำกุ้งได้มาพบกับซุปสี่สหายของจีน สองอารยธรรมเก่าแก่ได้สร้างบทสนทนาใหม่ผ่านภูมิปัญญาด้านสุขภาพ”
บทสรุป
จากคลินิกแพทย์แผนจีนสมัยใหม่ในกรุงเทพฯ ไปจนถึงคลินิกเคลื่อนที่ในภาคเหนือ ร่องรอยของแพทย์แผนจีนในประเทศไทยสะท้อนถึงแนวคิด “ความเชื่อมโยงของหัวใจประชาชน” โครงการด้านสุขภาพข้ามพรมแดนนี้ไม่เพียงช่วยบรรเทาความทุกข์จากโรคภัยของแต่ละบุคคล แต่ยังเป็นการบ่มเพาะรากฐานของการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมและความร่วมมือระหว่างอารยธรรม
เมื่อ “เส้นทางสายไหมแห่งสุขภาพ” ขยายออกไป ภูมิปัญญาดั้งเดิมด้านการแพทย์ก็กลายเป็นสะพานเชื่อมโยงมนุษยชาติในการสร้างประชาคมสุขภาพระดับโลกที่อบอุ่นและมีเมตตาธรรม
